^Powrót na góre
baner

spsm


 

Prasa o jubileuszu

Bolesław Barbacki. Artysta, społecznik i ojciec ZS nr 3 (cz. I)

 

Źródło artykułu - "Sądeczanin młodych"
 
Chyba wszyscy znamy niezwykłą postać Bolesława Barbackiego. Artysta, społecznik, patriota. W roku szkolnym 2011/2012 Zespół Szkół nr 3 w Nowym Sączu będzie obchodził 85-lecie swojego istnienia. Szkoła funkcjonuje już od 1926 roku. Dziś postanowiłam przybliżyć sylwetkę jej patrona – najwybitniejszego sądeckiego malarza, Bolesława Barbackiego, a w niedzielę historię placówki.
 
Image

Bolesław Barbacki przyszedł na świat 10 października 1891 roku w rodzinnym domu przy ulicy Jagiellońskiej. Pochodził z inteligenckiej rodziny, a jego rodzicami byli: znany szkolny inspektor Leon Barbacki i Helena z Pawłowskich Barbacka (1860-1907) – jej nagrobek został odnowiony w 2010 roku w ramach odbywającej się co roku kwesty „Ratujmy sądeckie nekropolie”. Ojciec przyszłego artysty był inspektorem m.in. w szkole w Janczowej oraz jednym z założycieli Szkoły Podstawowej nr 9 w Nowym Sączu. Z kolei brat Bolesława, Leon, po roku 1956 pełnił funkcję kierownika Domu Kultury Kolejarza.

 

Zdolny Bolesław od pierwszych lat swego dzieciństwa interesował się rysunkiem i malowaniem. Jako 5-latek tworzył pierwsze ołówkowe szkice. W 1902 roku, po ukończeniu Szkoły Ludowej, rozpoczął naukę w 8-letnim Gimnazjum Klasycznym w Nowym Sączu. Dodatkowo pobierał lekcje rysunku u znakomitego malarza, Antoniego Ludwika Broszkiewicza (1872-1936), który był nauczycielem w tym Gimnazjum, a którego prace prezentowane były na różnych wystawach, np. w Miasteczku Galicyjskim.
 
Image

Kiedy Barbacki osiągnął wiek lat 15, wraz ze swym przyjacielem Romualdem Mossoczym założył Koło Filareckie. Ugrupowanie to zrzeszało uczniów zainteresowanych tematyką patriotyczną i postulujących przekazywanie takich też wartości innym osobom. Zajmowano się również działalnością opozycyjną wobec władz zaborczych. Jednocześnie powstawały pierwsze poważne dzieła olejne młodego malarza, nawiązujące do powstań narodowowyzwoleńczych – „Powrót Legionów”, „Erynie”, „Ostatni Rzymianie”.

W 1910 roku, po maturze zdanej z wyróżnieniem, rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Znalazł się w klasie profesora Teodora Axentowicza, znanego malarza, rysownika i grafika pochodzenia ormiańskiego, odznaczonego przez Ignacego Mościckiego Orderem Odrodzenia Polski. Uzdolnionemu studentowi sztuka i malarstwo nie wystarczały, dlatego też podjął się nauki prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, wcześniej rezygnując z przyswajania nauk filozoficznych. W trakcie studiów otrzymał wiele malarskich nagród i wyróżnień, m.in. srebrny medal w 1913 roku za „Akt mężczyzny”. Uwieńczeniem jego zaangażowania było przyznanie srebrnego medalu wręczanego przez Senat Uczelni dla najlepszych studentów.

W latach 1914-1915, z racji I wojny światowej, Bolesław przebywał wraz z rodziną na emigracji w Tyrolu. Na obrazach uwieczniał surową alpejską przyrodę, na portretach zaś miejscową inteligencję. Odwiedził Salzburg i Monachium – tam miał styczność ze „szkołą realizmu”. Zgłębił bogactwa zbiorów sztuki malarskiej tych miast, tworząc również w austriackim miasteczku Gmunden. 9 czerwca 1915 roku wrócił do rodzinnego miasta. Ukończył prawo na UJ, jednak chciał poświęcić się tylko sztuce. Potwierdzeniem jego planów była pierwsza wystawa prac, zorganizowana przez malarza Eugeniusza Grosa. Barbacki został doceniony, a twórczość przyjęta bardzo entuzjastycznie.

 
Image

W 1918 roku zorganizował w Sączu Towarzystwo Dramatyczne. Działał w nim w latach 1918-1939 nadzwyczaj pracowicie, będąc jednocześnie aktorem, reżyserem, scenografem i nauczycielem gry aktorskiej. Pod reżyserskim okiem Barbackiego grały tam znakomite sądeckie aktorki: Danuta Szaflarska i Zofia Rysiówna.

28 października 1924 roku Barbacki wyjechał do Francji, by studiować w paryskim Luwrze malarstwo klasyczne. Po powrocie już na stałe do Nowego Sącza założył Szkołę Przemysłową Żeńską Koła Towarzystwa Szkoły Ludowej (dzisiejszy Zespół Szkół nr 3), powstałą w 1926 roku. Stało się tak z inicjatywy prezesa TSL, prof. Jana Śliwy. Pierwszym dyrektorem, autorem podręczników do kostiumologii i geometrii wykreślanej, nauczycielem rysunku był nie kto inny jak sam Barbacki. Warto wspomnieć, że wspierał on finansowo niezamożne uczennice oraz pomógł w zakupie niezbędnych do edukacji zawodowej maszyn. Cały czas rozwijał swój malarski warsztat, tworząc rozmaite pejzaże, akty oraz oczywiście portrety. Sportretował wiele znanych osób, np. ówczesnego prezydenta Ignacego Mościckiego, Józefa Piłsudskiego, gen. Władysława Sikorskiego czy polityka Romana Rybarskiego.

W tym czasie szkoła rozwijała się. W 1929 roku powstała wytwórnia Przemysłowa Towarzystwa Szkoły Ludowej, która miała być miejscem pracy absolwentek Szkoły – zatrudniano tam około 20 pracownic.

 
Image 
 
W latach 30. XX wieku był jednym z głównych portrecistów w mieście. Spod jego pędzla wyszedł portret sądeckiego burmistrza dra Romana Sichrawy, profesora Piotra Kosińskiego (działacza kulturalnego) oraz Wandy Siemaszkowej – aktorki, reżyserki i dyrektorki teatrów m.in. w Rzeszowie, Warszawie, Lwowie. W 1932 roku dyrektor szkoły dla dziewcząt wybrany został prezesem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, choć w rzeczywistości działał w nim już od roku 1919, a funkcję tę pełnił do wybuchu II wojny światowej. Od 1939 roku, po wkroczeniu do miasta niemieckich wojsk, zajmował się zabezpieczaniem przestrzeni Towarzystwa Dramatycznego oraz zbiorów biblioteki „Sokoła”. 20 stycznia 1941 roku po raz pierwszy aresztowało go Gestapo, by więzić go i przesłuchiwać przez miesiąc czasu. 2 lipca nastąpiło ponowne aresztowanie, a 21 sierpnia wywieziono go do Biegonic, nieopodal Nowego Sącza, by tam rozstrzelać wraz z grupą 45 zakładników. W trakcie pobytu w więzieniu narysował niewielkie portrety więźniów, które zachowały się i posłużyły za pamiątkę dla rodzin więźniów.


 
Agnieszka Małecka
VI LO im. B. Barbackiego w Nowym Sączu
Fot. JB, www.archer.pl, zgapa.pl

Copyright © 2013. ZS3 Rights Reserved.


Facebook